Cruks bereikt grens van 100.000 inschrijvingen, maar gokprobleem lijkt groter dan ooit

Het zelfuitsluitingsregister Cruks, bedoeld om probleemgokkers uit de legale gokmarkt te weren, heeft inmiddels meer dan 100.000 Nederlandse inschrijvingen geregistreerd. Een mijlpaal, zo stelt de Kansspelautoriteit, maar ook een teken dat het gokprobleem in Nederland allesbehalve opgelost is. Er klinkt namelijk ook steeds luidere kritiek, met name over de effectiviteit, het bereik en de vermijdbaarheid van het systeem.

“Cruks is geen sluitstuk, maar een beginpunt”

In het NPO-radioprogramma Geld of je Leven klonk stevige kritiek vanuit een ervaringsdeskundige. Raymond Aronds, voormalig gokverslaafde en voorzitter van belangenorganisatie SLICKS, noemde het Cruks register “een goed begin, maar zeker geen sluitstuk”. Volgens hem wordt de toename in inschrijvingen ten onrechte gepresenteerd als succes. “Het is eerder een symptoom van een groeiend probleem”, aldus Aronds, die wijst op de explosieve groei van gokreclames sinds de legalisering van online kansspelen in oktober 2021.

Ook bekritiseerde hij het feit dat je na zes maanden eenvoudig je registratie kunt annuleren, zelfs als je jezelf had uitgeschreven voor een langere periode. “Met één klik sta je weer open voor verleiding”. Hoewel de Kansspelautoriteit aangeeft dat er een bedenktijd van acht dagen is ingebouwd, biedt die volgens critici te weinig bescherming tegen impulsieve uitschrijvingen.

Gaten in het systeem

Een ander groot kritiekpunt is de beperkte reikwijdte van Cruks. Wie geregistreerd staat in het systeem, wordt geweerd uit online casino’s, gokhallen en fysieke casino’s. Maar alternatieve gokopties (zoals krasloten, gokkasten in cafés of sportweddenschappen via TOTO) blijven gewoon toegankelijk. Zelfs voor wie zich bewust heeft uitgesloten van gokken. De Kansspelautoriteit benadrukte recentelijk nog dat het bij toezicht niet alleen gaat om financiële verliezen, maar vooral om het monitoren van breed gokgedrag en mentale problemen.

Voor veel kwetsbare spelers blijft het dus mogelijk om terug te vallen op deze minder gereguleerde kansspelen. Aronds benadrukt: “Het is een illusie om te denken dat iemand met een gokstop echt nergens meer kan gokken”. De Kansspelautoriteit erkent dat dit politieke keuzes zijn en dat het toezicht beperkt is tot wat wettelijk is vastgelegd.

Hoewel Cruks bedoeld is als vangnet, wijst onderzoek en praktijkervaring uit dat veel gokkers uitwijken naar buitenlandse of illegale aanbieders. Steeds vaker wordt er gezocht naar manieren om Cruks te omzeilen, bijvoorbeeld via buitenlandse platformen die buiten het bereik van de Nederlandse wet vallen. Voor mensen die echt willen stoppen met gokken, biedt Cruks houvast. Maar voor wie nog twijfelt, of voor wie onder druk staat van schuldeisers of verslaving, is het te makkelijk om elders hun weg te vinden.

Daarom wordt er online steeds vaker gezocht naar Cruks omzeilen op een verantwoorde manier. Niet om roekeloos te gokken, maar als tussenoplossing voor mensen die geen toegang meer hebben tot gereguleerde platforms en op zoek zijn naar controle buiten het verslaafde gedrag om. In die context is het essentieel om goed geïnformeerd te blijven. Bovendien moeten spelers alleen betrouwbare aanbieders gebruiken die veiligheid, transparantie en limieten naleven.

Politieke vragen blijven liggen

In het debat tussen Aronds en Marloes Derks van de Kansspelautoriteit werd pijnlijk duidelijk dat veel fundamentele vragen momenteel buiten het mandaat van de toezichthouder vallen. Denk hierbij aan vragen zoals het toevoegen van krasloten aan Cruks of verplichte begeleiding bij registratie. “We voeren gesprekken met het ministerie, maar dit zijn politieke beslissingen”, beweert Derks.

Wat wel vaststaat, is dat het aantal ingeschreven Nederlanders verder toeneemt en dat veel van hen structurele hulp missen. Cruks mag dan een belangrijk systeem zijn, het biedt nog geen sluitende oplossing voor een dieperliggend maatschappelijk probleem.